Η μακροθυμία είναι αρετή ψυχής γενναίας και ευγενούς, θεμέλιον έχουσα την προς τον πλησίον αγάπην. Είναι μεγαλοψυχία και μεγαλοφροσύνη και φίλη της πραότητος.

Η μακροθυμία μαρτυρεί ευαγωγίαν ψυχής και εκδηλούται ως συμπάθεια, φιλανθρωπία, μετριοπάθεια και δικαιοσύνη.

 Ο μακρόθυμος κυριαρχεί τού θυμού καί τής οργής καί κατευνάζει τάς ορμάς τής καρδίας αυτού· ελεεί τούς πταίοντας και οικτίρει τούς αμαρτάνοντας. Ο έλεγχος αυτού μετά επιεικείας, οι δέ λόγοι αυτοί προφέρονται τών χειλέων αυτού μετά συνέσεως και φρονήσεως. Η οργή δέν επισκοτίζει τόν νούν αυτού, ο δέ θυμός δέν διαταράττει τάς φρένας αυτού. Η όψις αυτού είναι ιλαρά, αι δέ κινήσεις αυτού σεμνοπρεπείς· ών πολύς εν φρονήσει ουχί οξέως επιφέρει τήν δίκην, αλλά μετά απαθή κρίσιν τού πταισίματος αποφαίνεται.

  Μεγαλοπρέπεια τό μεγάλα και λαμπρά φρονείν, και τό μεγάλα και ευγενή πράττειν.

 Μεγαλοπρεπής δέ ο μεγάλα και λαμπρά φρονών, ο μεγάλα και ευγενή πράττων, ο λαμπρός, ο ελευθέριος, ο μεγαλόφρων, ο μεγαλουργός, ο μεγαλεπήβολος.




 Μεγαλορρημοσύνη ή μεγαληγορία, το μεγάλα ρήμματα λαλείν, το ασεβώς φθέγγεσθαι περί πάντων, το αλαζονεύεσθαι και κομπορρημονείν, και τό επαίρεσθαι και λοιδορείν.

  Ο μεγαλορρήμων ανοίγει τό στόμα αυτού και φθέγγεται μεγάλα καθ' υπερβολήν . φρονεί υψηλά και εξουθενεί αγαθούς . καταφρονεί ισχυρούς, και προπηλακίζει τούς ταπεινούς.

  Ο μεγαλωρρήμων καυχάται επί τώ μεγέθει τής ισχύος αυτού και πέποιθε επί τώ πλούτω καί τή δυνάμει αυτού. Σκώπτει τούς φοβουμένους τόν Θεόν, η δέ γλώσσα αυτού λαλεί υψυλά είς υπεροχήν.

 Ο μεγαλορρήμων επαγγέλεται μεγάλα, και συνιστά εαυτόν ως δόκιμον και άριστον· λαλεί βλάσφημα και μυκτηρίζει συνετούς· αθετεί νόμον, και αρνήται καθήκοντα, εργάζεται αδικίαν, και ψεύδεται πρός τούς διαλεγομένους αυτώ. Η γραφή λέει, ότι ο Θεός εξολοθρεύσει τά χείλη τά δόλια καί γλώσσαν μεγαλορρήμονα· το θείον μισεί τούς μεγαλορρήμονας.

Ο μεγαλορρήμων λαλεί βλάσφημα καί απειθεί πρός τούς νόμους . αρνείται τό κύρος αυτών . ομιλεί περί εαυτού ως περί υψηλής εξοχότητος, και εξαίρει τήν δύναμιν αυτού. Εν τοίς λόγοις αυτού κυριαρχεί ο εγωϊσμός, τά δέ διανοήματα αυτού οδηγεί ο τύφος καί η οίησις. Πεφυσιωμένος καί αλάζων βαδίζει αγέρωχος, καί σοβεί διά τής αγοράς μετ' επιδείξεως.

Η ψυχή τού μεγαλορρήμονος είναι εστερημένη ηθικού σθένους, είναι δειλή και θρασεία, μωρά και ανόητος. Τόν μεγαλορρήμονα αποστρέγεται τό θείον.
  Μέθη, τής μεθήσεως (τής ενδοτικότητος) τής ψυχής αιτία γίνεται. Πάσα μέθη είωθε είς έκστασιν φέρειν τάς διανοίας τάς κεκρατημένας υπό τού οίνου.

  Η μέθη παραφόρους εργάζεται, σκοτίζει τόν νούν, ασθενή τήν ψυχή καί το σώμα παρασκευάζει, είς αμαρτήματα μεγάλα καί φοβερά εξωθεί.

  Η μέθη παρασκευάζει μάχας καί ταραχάς και διαπληκτισμούς και φόνους, οπλίζουσα τάς χείρας τών μεθυόντων.

  Η μέθη φέρει κάρωσιν τού εγκεφάλου τού εγκεφάλου . καθιστά τόν μέθυσον αναίσχυντον, αμετροεπή, βλάσφημον, λοίδορον, πλήκτην. Η μέθη φέρει είς παραφροσύνην και ασέβειαν.

  Η μέθη καθιστά τούς ελεύθερους ανελευθέρους και περίγελον των δούλων αυτών. Η μέθη έκφρονας ποιεί και τούς συνετούς.


  Μεμψιμοιρία, η δυσαρέσκεια η πρός τήν μοίρα, η έλλειψις πρός τόν Θεό ευγνωμοσύνης, η αχαριστία πρός πάντας, η αθέτηση καί αυτής τής θείας πρόνοιας, το φιλόψογον εν παντί και το μέμφεσθαι πάντας.

  Ο μεμψίμοιρος αεί δυσανασχετεί, επί τή μή κατ' αξίαν προαγωγή αυτού καί αγανακτεί κατά τών υποτιμώντων τάς αρετάς αυτού. Ἀσεβεί πρός τόν Θεόν διά τάς δήθεν πρός αυτόν αδικίας . πάν δώρημα, πάσα χάρις, πάσα τιμή, πάσα δόξα είναι κατωτέρα τών προσηκόντων αυτώ.

  Τόν μεμψίμοιρον ουδέν ευχαριστεί, ουδέν τέρπει, ουδέν ικανοποιεί. Από τών χειλέων τού μεμψίμοιρου δέν προηνέχθη η λέξις ευχαριστώ. Από τήν καρδία τού μεμψίμοιρου δέν ανεπέμθη δοξολογία πρός τόν Θεόν διά τάς πλουσίας πρός αυτόν γενομένας χάριτας.

  Ὁ μεμψίμοιρος οὐ χαίρει ἐπὶ τοῖς σωζομένοις, ἀλλ’ ἀνιᾶται ἐπὶ τοῖς ἀπολλυμένοις, τοῦτο δὲ ἐπεὶ οὐ προσάγει τὴν διάνοιαν ἐπὶ τὼ περισωθέντα ἀγαθά, ἀλλ’ ἀεὶ ἐπὶ τὰ ἀπολεσθέντα τὴν διάνοιαν περιφέρων ποιεῖ αὐτὰ ἐναργῆ καὶ πρόσφατα.

Ο μεμψίμοιρος είναι αγνώμων και αχάριστος. Ο μεμψίμοιρος αρνείται καί τήν πρός τούς ιδίους γονείς ευγνωμοσύνην. Ο μεμψίμοιρος είναι άθλιος άνθρωπος. 

  Μετριοφροσύνη η αρετή τού μετριόφρονος· μετριόφρων δέ ο μή περί εαυτού φρονών παρ' ό δεί φρονείν. Ο μετριό-φρων ουκ έχει εν λόγω κόμπους σοφιστικούς, ουδέ διαλέξεις υπερηφάνους και βαρείας. Ο μετριόφρων είναι χρηστός πρός τούς φίλους, ήπιος πρός τούς οικέτας, ανεξίκακος πρός τούς θρασείς, φιλάνθρωπος πρός τούς ταπεινούς, παρήγορος τών κεκακωμένων.

  Ο μετριόφρων επισκέπτεται τούς εν οδύναις, ουδένα καθάπαξ υπερορών, γλυκύς εν προσηγορία, φαιδρός εν αποκρίσει, δεξιός, ευπρόσιτος άπασι. Ο μετριόφρων μήτε εαυτόν εγκωμιάζων μήτε άλλων επιζητών τά εγκώμια . μήτε λόγον άσεμνον αποδεχόμενος, επικαλύπτων δέ όσα δυνατόν τών εαυτού πλεονεκτημάτων.

  Ο μετριόφρων εφελκύει πρός εαυτόν τήν αγάπην καί τήν υπόληψιν πάντων, και επαινείται καί τιμάται παρά πάντων.

 Ο μετριόφρων ταπεινούται εξ αγάπης πρός τόν πλησίον καί διά τής μετριοφροσύνης νικά τούς υψηλόφρονας καί αγερώχους.

  Μίσος! Αποτρόπαιον όνομα! Φοβερά λέξις! Σατανικό πάθος! Η έννοιά του δηλώνει έχθρα και αποστροφή προς τον Θεόν και πρός τον άνθρωπον, η παρουσία του απειλεί καταστροφή.

  Ο μισών είναι σκυθρωπός, κατήφης, μελαγχολικός, έχει σκοτεινό το πρόσωπο, και η λύπη εκκεχυμένη επ' αυτού καθιστά αυτό αποτρόπαιον.

  Ο μισών κανένα δεν αγαπά, ουδέποτε χαίρει, με τίποτα δεν συγκινείται, φεύγει από εκεί που η ευτυχία χαμογελά, και απομακρύνεται του τόπου της χαράς.

  Ο μισών είναι πονηρός, δόλιος, ύπουλος, κακεντρεχής, βάσκανος, ανθροποκτόνος. Ο μισών φέρει εν αυτώ την εικόνα της κακίας ζωγραφησμένη με τα ζωηρότερα χρώματα.

  Ο μισών απεστράφη τον Θεόν και ηκολούθησε τον πονηρόν, μεθ' ού και πορεύται εν τω βίω αυτού· δειλός άνθρωπος· πως θέλει εμφανισθεί ενώπιον του Κυρίου εν τη εσχάτη ημέρα;

  Μνησικακία είναι το να θυμήσαι το κακόν και να σκέφθεσαι να εκδικηθείς. Η μνησικακία είναι κακία και πάθος δεινόν, διότι διαφθείρει την ψυχή, σκοτίζει και ταράτει τον νού και την καρδίαν.

  Η μνησικακία ουκ οίδε συγνώμην, ουκ οίδε συμπάθειαν, άστοργος και ανελεήμων ούσα ζητεί ανταπόδοσιν. Η μνησικακία είναι στυγερά κακία κυοφορούμενη εν ψυχή μοχθηρά.

  Ο μνησίκακος είναι παράνομος, διότι μισεί τόν αδελφόν του όν ώφειλε κατά τήν θείαν εντολήν να αγαπά . είναι υπερήφανος, διότι αντιτάσσεται τώ νόμω του Θεού.

  Ο μνησίκακος είναι ανόητος, διότι ενώ αυτός καθ' εκάστην αμαρτάνει πρός τόν Θεόν καί πρός τόν πλησίον αυτού, δέν ανέχεται τήν αμαρτίαν τών άλλων.

  Ο μνησίκακος συντηρεί οργήν και παρά Κυρίου ζητεί ίασιν . επ' άνθρωπον όμοιον αυτώ ουκ έχει έλεος, καί περί τών αμαρτιών αυτού δέεται. Ἐχθραίνων μηνίει κατά του αδελφού του και αναμένει παρά Θεού συγγνώμη. Ου δοθήσεται αυτώ· λησμόνησε το άφες αδίκημα τώ πλησίον σου και τότε δεηθέντος σου αι αμαρτίαι σου λυθήσονται.

  Ο μνησίκακος έχει τήν γνώμην θηριώδη και απάνθρωπον ουδέ σώζει τούς χαρακτήρας τής αγαθότητος τού επουρανίου Πατρός, όν επικαλείται ως πατέρα, μνησικακών ως η κάμηλος.

Πηγή: 5000gnomika.blogspot.gr