Ἡ μεγάλη ἑορτὴ τῶν Θεοφανίων, μὲ κέντρο της τὸ Βάπτισμα τοῦ Κυρίου στὸν Ἰορδάνη, ἔρχεται, μεταξὺ τῶν ἄλλων, νὰ θυμίσει καὶ στὸν καθένα μας τὴ μέγιστη ἐκείνη στιγμὴ τῆς ζωῆς μας κατὰ τὴν ὁποία δεχθήκαμε τὸ ἱερὸ Βάπτισμα. Συγκλονιστικὴ στιγμή! Ποὺ πρέπει νὰ τὴ θυμόμαστε πάντοτε. Κάθε μέρα. Κάθε ὥρα!

Πρωτ. Θεμιστοκλή Μουρτζανού

Ο ευαγγελιστής Ματθαίος καταγράφει έναν διάλογο μεταξύ του Χριστού και του Προδρόμου λίγο πριν την βάπτιση του Κυρίου μας στον Ιορδάνη ποταμό. Ο διάλογος αυτός ερμηνεύει γιατί ο Χριστός θέλησε να βαπτιστεί στον Ιορδάνη, ακολουθώντας την οδό των ανθρώπων που ήταν αμαρτωλοί και εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους στον προφήτη της Βασιλείας του Θεού άγιο Ιωάννη και λαμβάνοντας με συμβολικό τρόπο την κάθαρση από τον Θεό δια του βαπτίσματος.

Ο Χριστός δεν είχε αμαρτίες. Δεν είχε ανάγκη να καθαριστεί από κάποιον ρύπο. Ο Υιός του Θεού ήταν ο Ίδιος που συγχωρούσε τους ανθρώπους για τις αμαρτίες τους.

Σήμερα 6 Ιανουαρίου, τελειώνει το Δωδεκαήμερο.

Δωδεκαήμερο είναι ο κύκλος των χαρμοσύνων εορτών, που αρχίζουν με τή γέννησι του Xριστού και τελειώνουν με τη βάπτισί του.

Oι ημέρες είναι δώδεκα αν αφαιρεθεί η νηστήσιμος παραμονή των Φώτων.


Tην ημέρα των Xριστουγέννων είδαμε το Xριστό νήπιο στό σπήλαιο.

Tήν 1η Iανουαρίου τον είδαμε βρέφος οκτω ημερών να περιτέμνεται και να λαμβάνει το όνομα Iησούς.

Kαι σήμερα τον βλέπουμε «άνδρα τέλειον» (Eφ. 4,13), σε ηλικία τριάντα ετών, που έρχεται στα Iορδάνεια ρείθρα να βαπτισθεί.

Κάλαντα Φώτων

Τα Άγια Θεοφάνεια είναι μία από τις μεγαλύτερες εορτές της Χριστιανοσύνης. Εορτάζεται το γεγονός της Βαπτίσεως του Κυρίου στα Ιορδάνια νάματα και ταυτόχρονα φανερώνεται η Τριαδική Θεότητα στον κόσμο.


Η σπουδαιότητα της εορτής φαίνεται από τις ιστορικές μαρτυρίες που αναφέρουν ότι μετά το Πάσχα, η εορτή των Θεοφανίων είναι η αρχαιότερη χριστιανική εορτή.


Το γεγονός της Βαπτίσεως έχει τεράστια θεολογική σημασία. Ο αγιογράφος κατάφερε να αποτυπώσει με τα χρώματα αυτό το πλούσιο σε νοήματα γεγονός.

Τῷ καιρῷ εκείνω, παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ.

Ὁ δὲ ᾿Ιωάννης διεκώλυεν αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;

Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην· τότε ἀφίησιν αὐτόν· καὶ βαπτισθεὶς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος· καὶ ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα.

Απόδοση στη νεοελληνική

† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΠΑΤΡΩΝ
ΚΥΡΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ


1. Δέον να είναι σαφές ότι ουδεμία διαφορά υπάρχει εις τον τελούμενον Μέγαν Αγιασμόν της παραμονής των Θεοφανείων και εκείνον της κυρίας ημέρας της Εορτής. Ουχί ορθώς νομίζε­ται ότι δήθεν τελείται την παραμονήν «μικρός Αγιασμός» και την επομένην ο «Μέγας». Πρόκειται περί στοιχειώδους αγνοίας και πλάνης. Και εις τας δύο περιπτώσεις πρόκειται περί του Μεγά­λου Αγιασμού.

Μικρός Αγιασμός είναι ο συνήθως κατά μήνα τελούμενος (εις τους Ί. Ναούς και εις οικίας των χριστιανών), ως και εις διαφόρους τελετάς (εγκαινίων οικιών, καταστημάτων και ιδρυμά­των, εις θεμελιώσεις κτισμάτων ή επί τη ενάρξει της χρήσεως και λειτουργίας των κ.λπ.).

Χαρούμενα, θριαμβευτικά και ελπιδοφόρα, κλείνουν το Δωδεκαήμερο, που «άνοιξε» την παραμονή των Χριστουγέννων.

Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια η γιορτή αυτή κάλυπτε μαζί τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.

Καθόλη τη διάρκεια του τριημέρου των Φώτων (Αγιασμού, Θεοφάνια, Αγίου Ιωάννη) γιορτάζεται και μία υπολανθάνουσα λατρεία προς το νερό. Τα νερά θεωρούνται παντού αγιασμένα. Κανείς πια δεισιδαιμονικός φόβος από τις νύχτες και τα ξωτικά του χειμώνα.


Κατά τα Θεοφάνια φανερώθηκε η τριαδικότητα του Θεού, η Αγία Τριάδα. Λέγονται όμως και «Φώτα», γιατί κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, την παραμονή των Θεοφανίων βαπτίζονταν οι οπαδοί της νέας θρησκείας. Η αναζήτηση της καθάρσεως από τον άνθρωπο αντικατοπτρίζεται ακόμη και στις αρχαίες θρησκείες.