Α) Το πρώτο χαρακτηριστικό που πρέπει να έχει κάθε πνευματική μας προσπάθεια είναι η αληθινή μετάνοια. Η πραγματική λύπη μας για κάθε ενέργεια ή σκέψη μας η οποία στέκεται εμπόδιο στην ένωση μας με το Θεό και η σταθερή απόφαση μας να μην ξαναπέσουμε στα ίδια παραπτώματα.

Β) Παρατηρούμε πολλές φορές, κυρίως στην εξομολόγηση, ότι ορισμένα αμαρτήματα αντιμετωπίζονται με επιπολαιότητα από τους πιστούς και με μία τάση να δικαιολογήσουν τον εαυτό τους. Αναφέρουμε ως παράδειγμα την κατάκριση, γνωστή και ως κουτσομπολιό. Από πολλούς θεωρείται πράξη μικρής σημασίας και ως κάτι αναπόφευκτο από την στιγμή που βρισκόμαστε σε παρέες και δεν μπορούμε να το αποφύγουμε. Η κατάκριση όμως δεν είναι κάτι το ανώδυνο αλλά μία πράξη που αποδεικνύει ότι δεν έχουμε αγάπη για τους αδελφούς μας, ότι προτιμούμε να ασχολούμαστε με τα προβλήματα των άλλων και όχι με τα δικά μας, καθώς και ότι θεωρούμε τον εαυτό μας άξιο να κρίνει τις πράξεις των άλλων.

Γ) Ένα τρίτο σημείο που θα πρέπει να τονίσουμε είναι η φιλανθρωπία, η ελεημοσύνη. Κατά την πνευματική μας προσπάθεια πρέπει να θυμόμαστε πάντα να δείχνουμε την αγάπη μας προς τους αδελφούς μας και κυρίως στους πάσχοντες. Με τον τρόπο αυτό, δηλαδή με την ελεημοσύνη, καλύπτουμε τα κενά που μένουν στην πνευματική μας ζωή. Αναπληρώνουμε την πτώσεις μας και ο Κύριος συγχωρεί τις παραλείψεις μας βλέποντας την αγάπη και την συμπαράσταση την οποία δείχνουμε για τον αδελφό μας. Η ελεημοσύνη έχει πολλές μορφές όπως η οικονομική βοήθεια σε αυτόν που στερείται, η επίσκεψη σε ένα άρρωστο, η συντροφιά σε κάποιον ο οποίος είναι μόνος, η ενίσχυση της ποιμαντικής και ιεραποστολικής δράσεως της Εκκλησίας μας κ.τ.λ.

Δ) Θα πρέπει να προσέξουμε και μάλιστα πολύ, σχετικά με την ταπείνωση. Πνευματική ζωή χωρίς ταπείνωση δεν υπάρχει. Η ταπείνωση είναι η βάση το θεμέλιο πάνω στο οποίο κτίζουμε την πνευματική μας προσπάθεια. Εάν το θεμέλιο δεν είναι σταθερό ολόκληρο το οικοδόμημα θα καταρρεύσει.

Πρέπει να προσπαθούμε να μην προβάλλουμε ποτέ τις πνευματικές μας προσπάθειες. Ό,τι κάνουμε να το κάνουμε για την αγάπη του Χριστού και μόνο και όχι για να προβληθούμε στους ανθρώπους. Η κάθε πνευματική μας προσπάθεια να είναι κρυφή και ο Ουράνιος Πατέρας που βλέπει σε αυτό που εμείς κάνουμε κρυφά θα μας το ξεπληρώσει στα φανερά. Ο μισθός μας δηλαδή για κάθε προσπάθεια μας αδελφοί μου να αναμένεται από το Θεό για να έχει αξία αιώνια και όχι από τους ανθρώπους οι οποίοι την μία μέρα μπορεί να σε επιβραβεύουν και να σε θαυμάζουν και την άλλη ημέρα να σε κοροϊδεύουν και να σε κατηγορούν.

Ε) Πρέπει να μάθουμε να ζητούμε συγγνώμη. Πόσο δύσκολο είναι στην εποχή μας αδελφοί μου να ζητήσουμε πρώτοι συγγνώμη! Και δυστυχώς εξ’ αιτίας τού ότι δεν έχουμε μάθει να ζητούμε συγνώμη και ο Θεός δεν συγχωρεί και τις δικές μας αμαρτίες, γιατί λέει ΄΄Με όποιο μέτρο μετρήσετε θα μετρηθήτε΄΄. Εάν δεν συγχωρούμε τους αδελφούς μας δεν θα συγχωρεθούμε από το Θεό. Αλλά και καθημερινά επαναλαμβάνουμε στην ΄΄ Κυριακή προσευχή΄΄, στο ΄΄Πάτερ ημών΄΄ ΄΄ άφες ημίν τα παραπτώματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών΄΄, δηλαδή, συγχώρεσε Κύριε τα παραπτώματα, τα σφάλματα, τις πτώσεις μας, όπως και εμείς συγχωρούμε τους αδελφούς μας για τα σφάλματα και τα παραπτώματα που έκαναν απέναντί μας. Τονίζεται μέσα από την πιο αγαπημένη, την πιο γνωστή, την πιο απλή , την πιο καθημερινή προσευχή που βάζει στο στόμα μας η Εκκλησία κάθε λεπτό της ημέρας η μεγάλη αυτή αλήθεια, ότι δηλαδή για να ζητήσουμε από το Θεό την άφεση των αμαρτιών μας πρέπει πρώτα και εμείς να συγχωρήσουμε τους αδελφούς μας. Δυστυχώς, εμείς λέμε μηχανικά και από συνήθεια την προσευχή αυτή και δεν προσέχουμε τα μεγάλα και βαθιά νοήματα της.

Ζ) Τέλος θα πρέπει να δώσουμε την πρέπουσα βαρύτητα στην προσευχή. Νηστεία χωρίς προσευχή δε νοείται. Η προσευχή είναι η συνομιλία μας με τον Θεό. Η συμμετοχή μας στα Ιερά Μυστήρια και τις Ιερές Ακολουθίες είναι όχι απλώς απαραίτητη αλλά αναγκαία για την πνευματική μας πρόοδο. Μέσα από τα Μυστήρια και τις Ακολουθίες λαμβάνουμε την Χάρη και την ευλογία του Θεού. Αγιάζεται η προσπάθεια μας. Ευλογείται η ζωή μας. Εκατονταπλασιάζεται ο καρπός των κόπων μας. Παίρνουμε δύναμη για να συνεχίσουμε. Ακούμε το Λόγο του Θεού και διδασκόμαστε από αυτόν. Μαθαίνουμε αλλά και διακρίνουμε σε ποια σημεία δεν βαδίζουμε σωστά ώστε να μπορούμε να διορθωνόμαστε και να γινόμαστε καλύτεροι. Τέλος μέσα από τα Μυστήρια της αγίας μας Εκκλησίας και την προσευχή ενωνόμαστε με τον ίδιο το Θεό.

Συχνή θεία Κοινωνία, συχνή εξομολόγηση, κυρίως όταν κάτι μας βαραίνει ή μας πληγώνει, ώστε να το αποβάλουμε, συμμετοχή στις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας, είναι η βάση πάνω στην οποία θα πρέπει να στηρίξουμε κάθε πνευματική μας προσπάθεια για να είμαστε σίγουροι ότι δεν κοπιάζουμε μάταια και ο αγώνας μας δεν θα πάει χαμένος.

Ας προσέξουμε αδελφοί μου, ώστε κάθε πνευματική μας προσπάθεια αλλά και ολόκληρη η ζωή μας, να εμπεριέχει τα παραπάνω στοιχεία στα οποία επιγραμματικά αναφερθήκαμε, ούτως ώστε να μη χτίζουμε παλάτια πάνω στην άμμο, αλλά η πνευματική μας πορεία να γίνεται δεκτή από το Θεό ως εύωσμο θυμίαμα και να αξιωθούμε και εμείς να ακούσουμε την φωνή του Κυρίου να μας λέει: ΄΄ Εύ δούλε αγαθέ και πιστέ! Επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω, είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου΄΄, δηλαδή: Μπράβο παιδί μου καλό και πιστό! Στα λίγα έμεινες πιστός με πολλά όμως θα σε ανταμείψω, πέρασε μέσα να συμμετάσχεις στην Ουράνια και αιώνια χαρά του Κυρίου σου! Αμήν !