- Γέροντα, οι καλοί λογισμοί έρχονται μόνοι τους ή πρέπει να τους καλλιεργώ;

- Πρέπει να τους καλλιεργείς. Να παρακολουθείς τον εαυτό σου, να τον ελέγχεις και να προσπαθείς,  όταν ό εχθρός σου φέρνει κακούς λογισμούς, να τους διώχνεις και να τους αντικαθιστάς με καλούς λογισμούς. Όταν αγωνίζεσαι έτσι, θα καλλιεργηθεί ή διάθεση σου και θα γίνει καλή. Τότε ό Θεός, βλέποντας την καλή σου διάθεση, θα συγκαταβή και θα σε βοηθήσει, οπότε οι κακοί λογισμοί δεν θα βρίσκουν μέσα σου τόπο. 

Θα φεύγουν και θα έχεις πλέον φυσιολογικά καλούς λογισμούς. Θα απόκτησης μια συνήθεια προς το καλό, θα έρθει ή καλοσύνη στην καρδιά σου, και τότε θα φιλόξενης μέσα σου τον Χριστό. Αυτό όμως δεν γίνεται από την μια μέρα στην άλλη. χρειάζεται χρόνος και συνεχής αγώνας, για να λάβει ή ψυχή τον στέφανο της νίκης. Τότε πια ό πόλεμος εξαλείφεται για πάντα, διότι οι πόλεμοι είναι ξεσπάσματα εσωτερικής ακαταστασίας, πού την εκμεταλλεύονται οι προπαγάνδες των εχθρών.

- Δηλαδή, Γέροντα, όσοι έχουν καλούς λογισμούς, το πέτυχαν με αγώνα;

- Ανάλογα. Άλλοι άνθρωποι έχουν από την αρχή τής πνευματικής τους ζωής καλούς λογισμούς και έτσι προχωρούν. Άλλοι, ενώ στην αρχή έχουν καλούς λογισμούς, ύστερα δεν προσέχουν και αρχίζουν να έχουν αριστερούς. Άλλοι έχουν στην αρχή αριστερούς λογισμούς, άλλα, παρακολουθώντας τον εαυτό τους και βλέποντας πόσες φορές την παθαίνουν, χάνουν την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και μετά έχουν καλούς λογισμούς. 

Άλλοι μπορεί να έχουν μισούς καλούς και μισούς κακούς. Άλλοι περισσότερους καλούς, άλλοι περισσότερους κακούς. Κάποιος λ.χ. πού πάει να γίνει καλόγερος, ανάλογα με το περιβάλλον, με τις συνθήκες στις όποιες έζησε, έχει λογισμούς καλούς και κακούς. Μπορεί να έχει δέκα μέχρι είκοσι τοις εκατό, ακόμη και ογδόντα τοις εκατό, κακούς λογισμούς. Όταν αρχίσει να κάνη εσωτερική εργασία, παρακολουθεί τον εαυτό του, προσπαθεί να διώχνει τους κακούς λογισμούς και να καλλιεργεί τους καλούς. Συνεχίζοντας αυτήν την προσπάθεια, φθάνει μετά από ένα χρονικό διάστημα να έχει μόνον καλούς λογισμούς. 

Από το διάστημα πού είχε τους κακούς λογισμούς στον κόσμο, θα εξαρτηθεί και το διάστημα πού θα χρειαστεί για να φύγουν. Στην συνέχεια, σιγά-σιγά σταματούν και οι καλοί λογισμοί και φθάνει σε ένα άδειασμα. Τότε περνά μία περίοδο πού δεν έχει ούτε καλούς ούτε κακούς λογισμούς. Αυτή ή φάση φέρνει και κάποια ανησυχία στην ψυχή και ό άνθρωπος αρχίζει να αναρωτιέται: ¨Τί συμβαίνει; Τί γίνεται τώρα; Είχα κακούς λογισμούς, έφυγαν ήρθαν καλοί. 

Τώρα δεν έχω ούτε κακούς ούτε καλούς. Μετά από αυτό το άδειασμα γεμίζει ό νους με την θεία Χάρη και έρχεται ό θειος φωτισμός.

- Αυτό το γέμισμα, Γέροντα, πώς είναι;

- Σε έναν πού δεν έχει δει τα άστρα δεν μπορείς να του περιγράψεις πώς είναι ό ήλιος. Αν έχει δει τουλάχιστον τα άστρα, μπορείς να του δώσεις να καταλάβει περίπου πώς είναι ό ήλιος.

- Γέροντα, τί βοηθάει να φθάση κανείς σ' αυτό το άδειασμα πού αναφέρατε;

- Ή πνευματική μελέτη, ή αδιάλειπτη προσευχή, ή σιωπή και ή φιλότιμη άσκηση. Μια ψυχή πού θα πάρει στα ζεστά τον αγώνα κατά των κακών λογισμών μπορεί να φθάση σε καλύτερη κατάσταση από  μια άλλη πού δεν έχει σχεδόν καθόλου κακούς λογισμούς. 

Μπορεί δηλαδή στην αρχή της πνευματικής ζωής να είχε ενενήντα κακούς λογισμούς και δέκα καλούς και να φθάση σε καλύτερη κατάσταση από αυτήν πού είχε ενενήντα καλούς και δέκα κακούς.

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

ΛΟΓΟΙ Γ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ

πηγή: http://agiosmgefiras.blogspot.com